برای همکلاسیهایم در باشگاه خبرنگاران

دراین جزوه وصفحات مقداری از تحقیقات حقیر پیرامون  مباحث مطرح شده در جلسه اول بطور خلاصه آورده شده.پیشاپیش از استاد رخصت می طلبم چون میدانم گاهی دوستان فرصت تحقیق بیشتر ندارند جزییات زبان وگویش و... را که برگرفته از کتابهای مفید در این مورد بود بزبان الکن خودم نوشتم بعدش هم گفتم شاید بدرد بخورد.این اولین جزوه ودرادامه مقولاتی که حرفه ای تر میباشد بر اساس کلاس و زحمت استاد وآنچیزها که باید بدانیم را با صلاحدید ایشان مینویسم ، شاید با یک بار خواندن ویکبار چرکنویس کردن ویک بار تایپ بتوانم اندکی از این هنر بس سخت (سخنوری وآداب نگارش وبیان)را درک کنم.

درجلسه اول یک نگاه کلی داشتیم به مقوله زبان کنون کمی موشکافانه تر بررسی  میکنیم :

زبان: برای برقراری ارتباط با دیگران وبیان اندیشه ها واحساسات ازمجموعه ای واژگان بهمراه قواعد ترکیب وتلفظ آنها بهره میگیریم که به آن زبان گوییم. راههای دیگری نیز برای بیان احساسات وروابط انسانی وآنچیزها که می اندیشیم وجود دارد مثل هنر یا اشاره کردن .

تعریف دقیق زبان به فلسفه و به ویژه فلسفه زبان متصل است البته برای ما به اندازه یک تحلیل کلی کافی ست.

بطورمعمول زبان را به مقولات کوچکتری تقسیم میکنند. معیار تقسیم بندی هم معمولن سخنوران هر جامعه وزبان شناسان همان فرهنگ مشخص میکنند. 5گونه مهم آن به ترتیب:

زبان رسمی      گویش زبان         زبان محاوره ای        زبان عامیانه        زبان جارگن

زبان رسمی(standard language)

به معیارگفتار ونوشتار هرکشوری که معمولن مطابق با زبان مردم پایتخت آن است،زبان رسمی گویند. مانند فارسی یا انگلیسی.توضیح اینکه توجه عام به زبان رسمی در ممالک موضوع مهمی ست که ربطی به تبعیض زبانی وقومی ندارد.سیاست گذارهای فرهنگی اغلب کشورها میکوشند با ابزار تشویق رسانه های محلی ،زبان رسمی کشور را گسترش دهند.

گویش(dialect)

عبارت است از گونه های منطقه ای زبان رسمی که متشکل از واژگان ودستورزبان وتلفظ مخصوص به آن اقلیم است.اززبان رسمی مشتق شده وتفاوت اساسی با آن ندارد.مانند گیلکی وکردی  که گویشهای مختلفی از فارسی محسوب میشود.یک تبصره هم دارد اینکه اگرفرقشان با زبان اصلی در تلفظ باشد لهجه(accent) را ایجاد میکنند.مثل اصفهانی یا کرمانی که لهجه های متفاوت فارسی میباشند ولی برای سادگی در رده بندی این گونه ها را نیز گویش مینامیم.

توجه شود که کاربرد گویش درنوشتار آن زبان رسمی بنا به ضرورت ومحدود باید باشد و گاهی مفید هم است.

زبان محاوره(colloquial language)

گفتگوهای غیررسمی با دستور نسبتن متفاوت را گویند واژه "خانه یا خونه" نمونه خوبی ست که اولی رسمی ودومی محاوره ای ست.درنوشتارزبان محاوره ای معمول نیست مگر درمواقعی خاص که در مکالمات داستانی یا... زبان محاوره ای را در گیومه قرار میدهند.

زبان عامیانه(slang)

به قول خودمان زبان کوچه وبازار!! عامیانه وبه سرعت وارد زبان میشود وعموما عمر کوتاهی دارد وبرخی اوقات مثل واژه "سه کردن" دارای معنای مخصوصی درفارسی است. ا اصطلاح ها و واژگانی که در فیلمها وسریالها وبرخی کتب بدون انکه ریشه اش مشخص باشد بکار میرود ومردم هم آنها را بکار میگیرند.همچنین زبان موسوم به جاهلی،ناسزا والفاظ رکیک وزشت نیز به عامیانه متصل وتعلق دارد.

یک تو ضیح از خودم:زبان عامیانه آنقدروسیع شده که دارای فرهنگ مخصوص خود باشد مثل فارسی که به فرهنگ عامیانه اش کتاب کوچه گویند وچه بسیار قلم هایی که بدین سبک مینویسند در زبانهای دیگر کشورها میتوانم به واژگان زیر زمینی((underground dictionary فرهنگ عامیانه(slang)وغیره اشاره کنم البته در بیشتر منابع واژگان رسمی نوع عامیانه آن هم نوشته میشود. به شرطی که نوعی ورود یا مدخل برای گفتار ونوشتار باشد مثل واژه اعتراض برانگیز که دربرگیرنده مفاهیم مختلفی ست.یکی از مهمترین مسایل فرهنگ نویسی ذکر کردن تعلق این واژه به اسلنگ است.

جارگن    jargon ) ) 

به نوعی گویش از یک زبان که متعلق به یک گروه خاص اجتمایی یا حرفه ای باشد گویند.زبانی که منتصب به آنها باشد.همانند زبان جاری بین تعمیر کاران رایانه که بیش از دو هزار واژه ست یا زبان بین خلبانها که خاص است یا زبان بین موزیسین ها.اینها همه نمونه یک جارگن است. تفاوت این نوع گفتار وفرهنگ در نوع معنای اصلی واژگان است .مثال میزنم در رایانه واژه موش(muse)به یک ابزار کاربردی گفته میشود در صورتیکه در لاتین یه معنای موش است. لازم به ذکر است به مجموعه واژگان علمی یک رشته یا شاخه، واژگان شناسی(terninology) گویند.البته باید تعداد واژگان آنها زیاد باشد.مثل زبان رایانه نویسان که جارگن کامپیوتر مینامیم.

راحت بنویسم برداشت من از جارگن به هر نوع گویش عجیب غریب وساختگی تا حد رموز مکالمه ای بین دونفر است که برای ارتباطات حرفه ای یا محرمانه بکار میرود.زرگری نیز نوعی جارگن است!یا زبان رمزی که برای شما ودوستتان قابل دریافت باشداجازه دهید همین جا نقطه بگذارم.

فعلا سرخوشم چون فهمیدم یک زبان جارگن هم بلدم(سوسکی) علیرغم تفاوت حقیر با سوسک زبانشونو بلدم.اعتراف میکنم که هر چه بیش در زیستن سوسک باشی بیش میآموزی.اگر مجالی بود در مورد نگارش ونوع نوشتار وآنچیزها که استاددرس میدهند بیشتر خواهم نوشت.

تامران هامون گیلکا